İDRAR KAÇIRMA
ANTALYA İDRAR KAÇIRMA, KADIN İDRAR KAÇIRMA TEDAVİSİ ANTALYA
Üriner inkontinans , istemsiz idrar kaçırma olarak tarif edilir. Sosyal ve hijyenik bir problem yaratır ve bu durum objektif olarak gösterilmelidir.
İDRAR KAÇIRMA TİPLERİ NELERDİR?
-Stres inkontinans: gülme, ıkınma gibi karın içi basıncınızı arttıran durumlarda idrar kaçırmadır ki bu tip genelde ameliyatla düzelir.Hastaların % 50 sinde görülür.Bu hastalarda mesane boynu denilen bölgede aşırı oynama,mobilite vardır.Pelvik tabanda gevşeklikler vardır ve hasta idrar hissi geldiğinde idrar çıkış bölgesi ve kaslarını yeterli olarak sıkıştıramaz.
-Urge inkontinans: Bu durumda yetişememe tarzında idrar kaçırma oluyor,koridorda tuvalete koşarken ya da külodunuzu indirirken kaçırıveriyorsunuz.Hastaların % 20-30 unda gözleniyor.Bu kaçırma tipinde mesaneye yalancı işeme uyarısı gider,mesane kasları aşırı aktifdir,hasta sosyal ortama bakmaksızın acil işeme hissi duyar.Bu tip genelde ilaçla düzelir.
-Karışık tip inkontinans : Bazı hastalarda da ( %20 ) bu tipler karışık olarak gözlenir.
-Taşma tip inkontinans : İdrarın mesanede aşırı birikmesi ve bu idrarı hissetmeme olur.
-Üretral sfinkter yetmezliği: Çok daha az grupta görülür.İdrar çıkış deliğinde yetmezlik vardır.
KADINLARDA İDRAR KAÇIRMA NEDENLERİ :
- İdrar kaçırmanın nedenleri nden biri idrar kesesindeki kontrolsuz kasılmalardır. Bu kontrolsuz kasılmaların nedeni çoğu kez bulunamaz.Bazen idrar yolu enfeksiyonları rol oynayabilir. Aşırı aktif mesane olarak adlandırılan bu tipinde kadında, birden, şiddetli idrar yapma hissi oluşur ve kişi tuvalete yetişememe durumu yaşar ve idrar kaçırma olur. Tuvalete yetişemeden idrar kaçırma , idrar kesesinin aşırı duyarlılığını ortadan kaldıran ilaçlarla tedavi edilebilir. İlaç tedavisine ek mesane egzersizleri,mesane kapasitesini genişleten davranışsal değişiklikler,elektriksel uyarılara dayanan egzersizler düşünülebilir.
-İdrar kesesi ve idrar boynu arasındaki açının bozukluğundan kaynaklanan tipinde ise (stres inkontinans) öksürmek, hapşırmak ,ağır kaldırmak gibi karın içi basıncını artıran hareketlerde idrar istem dışı olarak kaçar. Genelde vajinal yolla zor doğum ve çok sayıda doğum yapmış kadınların sorunudur. Yaş ilerledikçe idrar kaçırma şikayeti daha da artar. Bu şikayeti olan kadınların büyük bir çoğunluğunda aynı zamanda rahim ve idrar kesesinin taban kısmının da aşağıya sarkması söz konusudur ve vajinadan dışarı çıkan, vajende ele gelen şişlik ortaya çıkar . Rahmin sarkma düzeyi arttıkça, rahim ve idrar kesesi tamamen dışarı çıkabilir. Genellikle böyle bir durum oluşunca idrar kaçırma da söz konusu olur.
İDRAR KAÇIRMA KİMLERDE DAHA ÇOK GÖRÜLÜR ?
İdrar kaçırmanın görüldüğü bazı durumlar ve hastalıklar vardır:
-zor doğum öyküsü,
-iri bebek doğurma öyküsü,
-aşırı kilolu olmak,
-kabızlık yapan hastalıklara sahip olmak,
-sürekli öksürüğe neden olan hastalığı olmak,
-idrar yolu enfeksiyonları,
-yerleşmiş menopoz,
-idrar hacmini arttıran hastalıkların olması (şeker hastalığı,idrar söktürücü ilaçlar gibi),
-sinir harabiyeti yapan hastalıklar (şeker, belfıtığı,tümörler,kazalar sonucu bel bölgesindeki yaralanmalar gibi),
-kas hastalıkları
- fistüller .
İDRAR KAÇIRMA İLE YAŞAMAK
İdrar kaçırma pek çok kadında görülen fakat çok rahatsızlık vermezse geçiştirilen bir şikayettir.Günlük idrar kaçırma sayısı önemlidir.
İdrar kaçırma kişinin günlük yaşantısını ileri derecede bozduğunda , kişi şikayetlerinin ortadan kaldırılması için çare aramaya başlar. Eğer hasta sürekli bezle dolaşıyorsa, altında pişikler, kızarıklıklar oluşuyorsa, koku yapıyorsa, günlük hareketlerinin serbestliğini etkiliyorsa artık ameliyat zamanı gelmiştir.Ayrıca hastaya güvensizlik, hareketlerinde kısıtlama da getirir.
Ürodinamik test yapılarak , idrar kaçırma probleminin stres inkontinans olduğunun teyit edilmesi gerekir. Ürodinamik test yapılarak teyit edilmiş olan gerçek , saf stres inkontinans tipi idrar kaçırma , ancak ameliyat yapılarak düzeltilebilir. Ameliyat ile idrar kesesi ve mesane boynu arasındaki açı düzeltilerek istem dışı idrar kaçırma ortadan kaldırılmalıdır . Sarkmayı ve açı bozukluğunu düzeltmek için çeşitli ameliyat yöntemleri kullanılabilir.
İDRAR YAPMA NASIL GERÇEKLEŞİR ?
Mesanenin kapasitesi 400-500ml dir. Rezidü idrar işeme sonrası mesanede kalan idrardır. 50 cc den az olmalıdır.
Mesanenin doluşu sırasında idrar hacmi çok artmasına rağmen mesane içi basınç ya çok az artar veya hiç artmaz (akomodasyon). Kritik intravezikal basınç artması ve mesanede beta adrenerjik sinir uyarılmasıyla sonuçlanır.
ÜRETRA
Uzunluğu 2,5 - 4cm, çapı 5-6mm dir. İdrar tutmada önemli rolü olan fibromüsküler bir yapıdır. Sadece idrar yapmada ve bazı hastalıklarında açılır.
Posterior üretrovezikal açı 90-120° dir. Üretranın vücudun dikey ekseni ile olan açısı 30° dir (inklinasyon açısı). Bu açıların kaybolmasının gerçek stres inkontinansın nedeni olabileceği ve bu açıların cerrahi olarak düzeltilmesinin tedavinin ana amacı olduğu düşünülmektedir.
ÜRETRAL MOBİLİTE TİPLERİ:
Tip 0: objektif olarak gösterilemeyen.
Tip I: minimal urethral mobilite.
Tip II: sistourethrosel.
Tip III: intrinsek sfinkter yetmezliği.
İDRAR KAÇIRMADA İLK NELER YAPILIR ?
Hikaye , idrar günlüğü, fizik ve pelvik muayene, idrar analizi ve diğer temel testler.
İDRAR KAÇIRMADA MUAYENE NASIL OLMALI ?
Hastanın muayenesi orta derecede idrara sıkışıkken , vajinal sarkma ları ,kaçırma tipini ,vajenin yapısını (menopoza bağlı etkiler gibi) ,vajinal enfeksiyonları denetler tarzda olmalıdır.
Ultrasonografide mesanenin sarkma derecesi, mesanedeki duvar ödemi, taşlar, polipler ve kitleler,mesanede işeme sonrası kalan idrar miktarı gibi kriterlere dikkat etmek gerekir.
ÜROJİNEKOLOJİK DEĞERLENDİRME:
Hikaye, idrar kaçırmanın tipi , fizik muayene , idrar tetkiki, idrar kültürü, sitolojik inceleme, mesanede kalan idrar tayini, işeme günlüğü , mesane doldurma testi, stres test, ped testi, marshall-bonney testi, Q-tip test, tampon testi, sistoüretroskopi, İVP, basit sistometri, tek kanallı ürodinami, çok kanallı ürodinami, videoürodinami (videoüretrosistografi), üroflowmetri, EMG, lateral sistoüretrografi, USG, MRI.
İDRAR YAPMA SORUNU YARATAN İLAÇLAR:
Benzodiazepinler, alkol, antikolinerjikler , antihistaminikler, antidepressanlar, antipsikotikler, antispazmodikler, opioidler ve anti parkinson ilaçlar ,alfa adrenerjik ajanlar, alfa blokerler (prezolin, terazolin gibi), kalsiyum kanal blokerleri.
MARSHALL-BONNEY TESTİ:
Stres testi (+) ise, yapılacak operasyon başarısını tahmin etmede kullanılabilir.İki parmak ya da klemp uçları ile mesane boynu ve üretranın yukarı kaldırılması sonrası stres testinin tekrarlanması ile yapılır.
Q-TİP TEST:
Mesane boynu ve üretranın hareketliliğini değerlendirir. İstirahat ve ıkınmada üretraya takılan çubukla yatay düzlem arasındaki açı >30° ise mesane boynu desteği azalmış ve hareketliliği artmıştır.
PED TESTİ:
1 saatte çeşitli aktivitelerle kaçan idrar miktarı hesaplanır.Ağırlık farkı <2 gr ise normal, 2-10 gr ise hafif, 10-50 gr ise orta, >50 gr ise ağır idrar kaçırmadan bahsedilir.
İDRAR KAÇIRMA, İDRAR KAÇIRMA TEDAVİSİ ANTALYA, Antalya Kadın Doktoru, Antalya kadınlar için ürolog doktor, Antalya Kadın idrar kaçırma tedavisi
SİSTOMETRİ:
Mesane basınç / hacim ilişkisi ölçülür. Mesanenin artan hacimlere karşı uyumu , gerginliği, mesane kapasitesi, detrusör kasılma değerleri elde edilir.
Üretral basınç profili:
Gerçek stres inkontinans çeşidini belirler. Yapılacak operasyonun tipini belirlemeye yarar.
Maksimal üretral basınç <20cm H2O ise internal sfinkter hasarı (Tip III-GSİ).
Ikınma kaçak noktası basıncı (valsalva leak-point pressure): >90cm H2O ise hipermobil üretra.
<60cm H2O ise: internal sfinkter yetmezliği (Tip III-GSİ) lehinedir.
ÜROFLOWMETRİ:
Birim zamanda boşaltılan idrar miktarını ölçer.
Parametreler; maksimum akım hızı, ortalama akım hızı, maksimum akım süresi, miksiyon süresi.
Ortalama akış hızı 25-30ml/sn olmalıdır.
ELEKTROMİYOGRAFİ:
Çizgili üretral sfinkter kasının elektriksel aktivitesini gösterir. Dolum fazı sorunlarının araştırılmasında kullanılır.
Doğum travmasına bağlı üretral sfinkter denervasyonlarında ve distal üretral obstrüksiyon ve fonksiyon bozukluklarında bilgi verir.
İdrar kaçırmada operasyon türünün seçimi, üretra mobilitesi ve üretral sfinkter fonksiyon bozukluklarına göre yapılır.
AŞIRI AKTİF MESANE (AAM): URGE İNKONTİNANS
İşemek istenmemesine rağmen, kendiliğinden ya da uyarılma ile mesane dolum fazında iken, detrusör kasının kasılmasıdır. Depolama fazının bozukluğudur. Detrüssör kasında aşırı aktivite olur.
İdrarda sıkışma hissi, bu esnada idrar kaçırma, sık idrara gitme ve gece idrar kaçırmaları olabilir.
Değerlendirmede lokal patolojik ve metabolik nedenlerin dışlanması, diğer tedavi edilebilir ve ortadan kaldırılabilir faktörlerin belirlenmesi gerekmektedir.Bu durum hastaları psikososyal, mesleki, fiziksel, seksüel yönden etkilemektedir.
Lokal patolojik faktörler: infeksiyon, mesane taşı, mesane tümörü, intersitisiyel sistit.
Metabolik faktörler: DM, proteinuri, polidipsi.
Diğer faktörler: hamilelik, kullanılan ilaçlar, psikolojik rahatsızlıklar.
AŞIRI AKTİF MESANEDE İLK DEĞERLENDİRME:
Öykü, fizik muayene, idrar tahlili, işeme günlüğü, işeme sonrası rezidü tayini, böbrek-mesane USG, kreatinin düzeyi, kan şekeri.
Aşırı aktif mesane ve stres inkontinans birbiriyle karıştırılabilir.
Aşırı aktif mesanede idrarda sıkışma hissi olur fakat stres inkontinansda olmaz.
Sıkışma hissi ile birlikte sık idrara çıkma aşırı aktif mesanede olur, stres inkontinansda olmaz.
Basınç gerektiren fiziksel aktivite esnasında öksürmeyle idrar kaçırma , hapşırmayla idrar kaçırma, ağır kaldırmayla idrar kaçırmaaşırı aktif mesanede olmaz ,stres inkontinansda çok gözlenir.
Her idrar kaçırmadan sonra idrar kaçırmanın miktarı aşırı aktif mesanede çok , stres inkontinansda azdır.
İşeme için sıkışmayla beraber tuvalete yetişebilme aşırı aktif mesanede olmaz , stres inkontinanslı hasta tuvalete yetişebilir.
Aşırı aktif mesaneli hasta gece idrara kalkmak için genelde uyanır, stres inkontinanslı hasta uyanmaz.
AŞIRI AKTİF MESANE TEDAVİSİ
Antimuskarinikler; tolterodin, oksibutinin, trospium.
Antispazmodikler
Trisiklik antidepresanlar
ÖSTROJENLER
İdrar inkontınansında seçkin tedavi yöntemi olan antimuskarinikler hem depolama hem de işeme fazında detrusor aktivitesini bloke etmektedirler. Dolayısıyla idrar ınkontınansınin depolama tipindeki yakınmaları ortadan kalkarken, hastalarda sıklıkla işeme (tıkanıklık tipinde) yakınmaları ortaya çıkabilmektedir.Bu durumda idrar yapmada zorluk meydana gelecektir.
İDRAR KAÇIRMADA ÖSTROJEN TEDAVİSİ:
Üriner inkontinansda östrojen tedavisi tedavi ya da iyileşme sağlayabilmektedir. Kanıtlar özellikle urge İnkontinans ta daha başarılı olduğunu göstermektedir. Kombine progesteron tedavisi etkinliği azaltmaktadır. Uzun dönemdeki etkileri konusunda veriler yetersizdir. Estrojen tipleri, dozları ve kullanım yolu konusunda veriler yetersizdir
ÜRETRAL SFİNKTERİK YETMEZLİKTE AMELİYATSIZ TEDAVİ YÖNTEMLERİ:
İlaç tedavileri: Alfaadrenerjik agonist; phenylpropanolamine ya da pseudoephedrine, başarı oranları düşük (%40-50), yan etkileri yüksektir.
Östrojen replasman tedavisi (ERT); vajinal atrofi geri döner, kanlanma düzelir, cerrahi tedavilerin başarısı artar.Sistemik veya lokal östrojen önerilir
KONSERVATİF/DAVRANIŞ TEDAVİLERİ:
Mesane eğitimi aşırı aktif mesanesi olanlara şiddetle önerilir. Buradaki amaç 3-4 saatlik
Şikayetsiz sürelere ulaşmaktır. Başarı %50-80 civarındadır.
Pelvik taban egzersizi ( kegel egzersizi ):
Genelde pelvik taban kas egzersizleri stres, urge ve mikst tip inkontinansı olanlarda ilk tercih konservatif tedavi olarak önerilmektedir. Mesane eğitimi ya da biofeedback yöntemlerle mesane inhibisyonu ile beraber AAM‘si olanlara önerilir.
Amaç; levator ani kası ve ürogenital sfinkterin kasılma gücünün arttırılmasıdır. Hasta uyumu ve uzun süre gerektirir.
Tedavi bırakıldığında etki azalır, üriner inkontinans tekrarlar.
Fonksiyonel elektriksel stimülasyon: AAM olanlara önerilir.
PESSER
Üretra alttan desteklenir, direnç arttırılır. İdrar yollarına bası yapabilir.Bası uyguladığı yerlerde ülserler oluşabilir.Enfeksiyon riskini arttırır ,geçici sürede önerilebilir.
İDRAR KAÇIRMA AMELİYATLARI
Yapılacak ameliyatların farklı tipleri vardır.Bu ameliyat tipi tanıya göre seçilmelidir ve asıl başarı bu ameliyat seçimindedir. Karın bölgesinden yapılan tipleri olduğu gibi vajinal yolla yapılan ameliyat tipleri de vardır.
Tension free vaginal tape ameliyatı ( TVT ameliyatı ): Etkin bir ameliyat türüdür.Lokal anestezi ile yapılabilir.Ameliyat sonrası iyileşme süresi azdır.Ameliyat sonrası işeme zorluğu az görülür.
Transobturator tape uygulaması ( TOT ameliyatı ): Özel bir iğneye tutturulmuş mesh ile yapılan bir ameliyattır.İğne ve mesh, obturator sinir ve arterine yakın pozisyondan geçer.Üretranın altından küçük bir insizyon yapılır. İyileşme süresi kısadır.Genel anestezi ya da spinal anesteziyle yapılır. Ameliyat sonrası işeme problemleri azdır.
DİPNOT : İdrar kaçırmanın tipinin tespiti tedavinin yarısı sayılabilir.Çünkü yanlış tanı çok yaygındır ve maalesef yanlış ameliyat tiplerinin tercihi sıktır.Eğer yanlış tip ameliyat yapılacak olursa hasta için hayat ızdırap haline gelebilir.Doktor seçiminde en fazla dikkat edilmesi gereken durumlardan biri olduğunu hatırlatmakta fayda görüyorum.
